KUR’AN-I KERİM’DE ALIŞVERİŞ VE TİCARET
KUR’AN-I KERİM’DE ALIŞVERİŞ VE TİCARET
BAK: https://www.youtube.com/watch?v=bimgC0TW9v4
Kuran-ı Kerim’de alışveriş ve ticaret konusu.
Kuran-ı Kerim’de alışveriş ve ticaret, dürüstlük, adalet ve karşılıklı rızaya dayalı bir şekilde yapılması gereken önemli konular arasında yer alır. İslam, ticaretin meşru bir kazanç yolu olduğunu kabul eder ve kazanç sağlarken ahlaki ilkelere uyulmasını vurgular. Kuran, ticaretle uğraşan kişilerin helal kazanç elde etmesi gerektiğini ve insanların haklarının gözetilmesini önemle belirtir.
Ticarette Dürüstlük ve Adalet
Kuran, ticaretin dürüst bir şekilde yapılmasını, hile ve aldatmadan uzak durulmasını öğütler. Ölçü ve tartıda adaletli olunması, eksik tartmanın veya haksızlık yapmanın yasak olduğu ifade edilir:
> “Ölçtüğünüz zaman ölçüyü tam yapın ve doğru terazi ile tartın. Bu, hem daha hayırlıdır hem de sonu daha güzeldir.” (İsra Suresi, 17:35)
> “Eksik ölçüp tartanların vay haline!” (Mutaffifin Suresi, 83:1)
Bu ayetlerde, eksik ölçüp tartarak insanların haklarını gasp edenlerin Allah katında kınandığı belirtilir ve ticarette dürüstlük vurgulanır.
Karşılıklı Rıza ve Alışveriş
Kuran’da alışverişin karşılıklı rızaya dayalı olarak yapılması gerektiği vurgulanır. Ticarette zorlama, hile, aldatma ya da insanların bilgisizliğinden faydalanmak gibi haksız kazanç yöntemlerinden uzak durulması emredilir. Nisa Suresi’nde, karşılıklı rıza ile yapılan ticaretin meşru olduğu ifade edilir:
> “Ey iman edenler! Mallarınızı aranızda haksız yollarla yemeyin; karşılıklı rızaya dayanan bir ticaretle yiyin.” (Nisa Suresi, 4:29)
Bu ayet, İslam’da gönüllü, karşılıklı rızaya dayalı alışverişin teşvik edildiğini, haksız kazancın ise yasaklandığını gösterir.
Faiz Yasağı
Ticarette haram kazanç yollarından biri de faizdir. Faizle borç verip kazanç sağlamak, Kuran’da açıkça yasaklanmış ve şiddetle kınanmıştır. Faizin yasaklanma nedeni, insanların mali olarak sömürülmesini engellemek ve adaletin sağlanmasını gözetmektir:
> “Allah, faizi yok eder de sadakaları artırır.” (Bakara Suresi, 2:276)
> “Faiz yiyenler, ancak şeytanın çarptığı kimsenin kalktığı gibi kalkarlar… Allah alışverişi helal, faizi ise haram kılmıştır.” (Bakara Suresi, 2:275)
Faiz yerine, emek ve sermaye yoluyla meşru ticaret yapılması önerilir. Bu, ticaretin ahlaki ve adil bir temel üzerinde yapılmasını sağlar.
Borç ve Ödeme
Kuran, ticarette borçlanma durumunda güvenilir bir kayıt tutulmasını öğütler. Özellikle borç verme ve borçlanma işlemlerinde yazılı sözleşmelerin yapılması gerektiği belirtilir. Bu, ticari ilişkilerde güveni artıran bir yöntem olarak ifade edilir:
> “Ey iman edenler! Belirli bir süreye kadar birbirinize borçlandığınız zaman onu yazın…” (Bakara Suresi, 2:282)
Bu ayet, ticarette güvenliği sağlamak için borçların kaydedilmesini önerir ve gerektiğinde şahit tutulmasının faydalı olacağını bildirir.
Kazancın Helal ve Temiz Olması
Kuran, kazancın helal ve temiz olmasına büyük önem verir. Kazanç yollarının helal olması, kişinin kazancını ahlaki ve yasal sınırlar içerisinde elde etmesi demektir. Haram kazançlardan ve insanlara zarar verebilecek işlerden uzak durulması gerektiği vurgulanır:
> “Ey iman edenler! Kazandıklarınızın temizlerinden ve sizin için yerden çıkardıklarımızdan infak edin.” (Bakara Suresi, 2:267)
Bu ayet, kazancın helal yollarla elde edilmesi gerektiğini ve kazancın bir kısmının da ihtiyaç sahiplerine verilmesinin önemini vurgular.
Tüccarın Sorumluluğu
Kuran’da ticaretle uğraşan kişilerin toplumsal sorumlulukları da belirtilir. Tüccarlar, kazandıkları malın zekatını vererek toplumun ihtiyaç sahiplerine katkıda bulunmalıdırlar. Bu, toplumsal dengeyi ve adaleti koruyan bir ilkedir. Kuran, servet ve malın sadece zenginler arasında dolaşan bir meta olmaması gerektiğini ifade eder:
> “…Ta ki, o mallar sizden sadece zenginler arasında dolaşan bir servet olmasın.” (Haşr Suresi, 59:7)
Sonuç
Kuran-ı Kerim’de ticaret, karşılıklı rıza, dürüstlük ve adalet üzerine kurulması gereken bir faaliyet olarak tanımlanır. Hile, faiz, yalan ve haksız kazanç gibi yasaklanan yöntemlerden uzak durulması, helal yoldan kazanç sağlanması emredilir. Kuran, ticaretin ahlaki değerler doğrultusunda yapılmasını ve kazancın toplum yararına kullanılmasını önerir. Bu ilkeler, ticarette güvenin, toplumsal adaletin ve refahın sağlanması için bir rehber olarak kabul edilir.
